Rozkwit i upadek „Gwiezdnego Miasteczka” w Psarach

 

17.10.1974 r. w miejscowości Psary-Kąty pod Kielcami otwarto naziemną stację łączności satelitarnej.

Centrum Usług Satelitarnych  przez prawie 30 lat umożliwiało połączenie z dowolnym punktem na Ziemi i było symbolem nowoczesności.  Było to jedyne w Polsce Centrum Usług Satelitarnych należące do Telekomunikacji Polskiej SA.

Pierwszą stację satelitarną otwarto w Psarach-Katach w 1974 r., pracującą w ramach systemu Intersputnik, w 1982 otwarto stację pracującą również w ramach dawnej organizacji Intelsat, centrum nosiło wówczas nazwę Centrum Łączności Satelitarnej. W następnych latach otwarto również stacje działające w systemach Inmarsat i Eutelsat.

Nie bez kozery można napisać, że ta część obecnego powiatu kieleckiego stanowiła centrum polskiej łączności satelitarnej.  Pod względem precyzji oraz niezawodności działania instrumenty spełniały najwyższe światowe standardy. W końcowym etapie działalności była to jedna z najnowocześniejszych stacji satelitarnych na świecie, w Europie uznawana za najnowocześniejszą obok podobnej jednostki w Niemczech i Anglii

Założeniem funkcjonowania „Gwiezdnego Miasteczka”  w Psarach-Katach ( bo tak nieformalnie „ochrzczono” jednostkę przez pracowników i mieszkańców sąsiadujących wiosek), było zapewnienie Polsce łączności satelitarnej z ówczesnymi krajami bloku wschodniego, więc jako pierwszą uruchomiono antenę systemu Intersputnik.

W okresie złotych czasów przekazów satelitarnych  w miejscowości Psary-Kąty działało 7 anten –z największą mającą średnicę 32 m i ważącej 300 ton. Jej rolą była obsługa systemu Intelsat, który umożliwiał transatlantyckie połączenie centrali telefonicznych w Polsce i w USA.

„Gwiezdne Miasteczko” w Psarach-Katach było niezwykłej popularności atrakcją turystyczną. Olbrzymie, widoczne z daleka talerze anten przyciągały swoim widokiem turystów i zwykłych poszukiwaczy sensacji...oraz łowców UFO. Oczywiście jak przy tego typu miejscach otoczonych tajemnicą, nie do końca wytłumaczalnych zwłaszcza dla ludzi zamieszkujących pobliskie wioski, rodziło się mnóstwo tzw. legend i opowieści rodem z filmów science fiction (fantastyka naukowa).

Czasy się zmieniły i „Gwiezdne Miasteczko” w Psarach-Kątach przegrało technologiczny wyścig z rozwojem  międzynarodowych sieci światłowodowych. Gwałtowny  spadek zapotrzebowania  na przesyłanie połączeń głosowych za pośrednictwem satelity oraz transmisji danych z trudno dostępnych miejsc, np. do centrali firm. (tu satelita przegrał z  sieciami komórkowymi) doprowadził do upadku Ośrodka w Psarach-Kątach.

Próby ratowania „Gwiezdnego Miasteczka” poprzez sprzedaż różnym już prywatnym firmom telekomunikacyjnym nie powiodły się. Z krajobrazu Gminy Bodzentyn zniknęły budzące ciekawość i sensację talerze anten.

31 lipca 2010 r. Telekomunikacja Polska zdecydowała o likwidacji „Gwiezdnego Miasteczka”. Jesienną tego samego roku rozpoczęto złomowanie anten. Obecnie anteny  i ich elementy można znaleźć we kilku miejscach w Polsce m.in.: w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego czy w prywatnym Obserwatorium Astronomicznym Królowej Jadwigi w Rzepienniku Biskupim.

Zainteresowanych historią „Gwiezdnego Miasteczka” w Psarach-Kątach zachęcamy do obejrzenia obszernego archiwalnego materiału filmowego na jego temat, wyemitowanego w programie „Sonda” w odcinku „Kontakt”. Poniżej link do materiału:

https://vimeo.com/16094129

Wszystkie odcinki programu „SONDA” dostępne są pod adresem: sonda-program-tv.blogspot.com