Dom Wójta zaprasza

foto: Dariusz Jóźwik

Dom Wójta w Rakowie, zwany też Domem Ariańskim, wzniesiono na przełomie XVI i XVII wieku w stylu późnorenesansowym. To najpiękniejszy i najbardziej okazały budynek  Rakowa pochodzący z czasów, gdy w miasteczku działali bracia polscy.

 - Jego historia łączy się z najdawniejszymi losami Rakowa założonego przez Jana Sienieńskiego w 1567roku. Budynek jest murowany, co nie było w owym czasie tak powszechnie stosowaną praktyką. Przeważała wówczas zabudowa drewniana. Nawet rakowski ratusz był budowlą drewnianą – mówi Dariusz Jóźwik z Urzędu Gminy Raków.

Pierwsza udokumentowana wzmianka w źródłach historycznych na temat tego budynku pochodzi z pierwszej połowy XVII wieku, czyli z czasów związanych z działalnością braci polskich. – W Domu poświęcona jest im ekspozycja. Zaprezentowano na niej dorobek intelektualny oraz sylwetki znanych działaczy tego ruchu. Bracia polscy prężnie działali w mieście do 1638 roku, kiedy to na mocy uchwały sejmowej zamknięto ich akademię, drukarnię i zbór – dodaje Dariusz Jóźwik.

Wracając jednak do dziejów Domu Wójta nadmienić trzeba, że jego pierwszym, poświadczonym właścicielem był Jan Siekierzyński. W roku 1634 za kwotę 200 złotych polskich sprzedał on budynek aptekarzowi a zarazem wójtowi Rakowa – Samuelowi Goryszowskiemu. To z jego osobą związana jest najbardziej rozpowszechniona nazwa tego zabytku, czyli Dom Wójta. Kolejnym znanym z dokumentów właścicielem domu był Andrzej Mokrowski pełniący urząd starosty radzyńskiego, a zarazem współwłaściciel Rakowa. W 1683 roku odsprzedał on ten budynek rodzinie Kuraszewiczów.

- W tym jednak momencie historia nieco się komplikuje bowiem Kuraszewiczowie, aby nabyć ową nieruchomość zapożyczyli się na sumę 471 złotych polskich u Dawida Kraua. Tuż przed śmiercią Krau, przechodząc z kalwinizmu na katolicyzm oddał zaciągnięty u niego dług, a więc i budynek stanowiący zapewne rękojmię spłaty, kościołowi pw. Trójcy Świętej w Rakowie – tłumaczy Jóźwik.

W połowie XVIII wieku dom posiadała rodzina Kossowskich, będąca również właścicielem miasta. W 1757 roku Jan i Ignacy Kossowscy odstępują budynek rodzinie Praszkiewiczów, która w jego wnętrzu urządza karczmę, przeznaczoną jak to jest ujęte w dokumentach „na wyszynk trunków wszelakich”.

- Późniejsze losy tego miejsca nie są niestety dokładnie znane, dość pewne informacje możemy uzyskać z opowiadań żyjących jeszcze mieszkańców Rakowa. Odnoszą się one jednak do końca lat 30 – tych XX wieku. Wówczas miał znajdować się w tym miejscu poza prywatnymi mieszkaniami także sklep żelazny prowadzony przez żydowską rodzinę – dodaje Jóźwik.

 Budynek ten szczęśliwie przetrwał czasy wojenne. Jego piwnice stanowiły schronienie w czasie wzmożonych działań wojennych w 1944 roku.

W czasach powojennych jego część przeznaczono na mieszkanie prywatne, pozostałe zaś sale służyły różnorakim celom. Działał tam m.in. skład nawozów. Z upływem lat stał on się siedzibą miejscowych instytucji: Urzędu Stanu Cywilnego, Urzędu Gminy, czy Gminnej Biblioteki Publicznej. Obecnie, po dokonaniu rewitalizacji, budynek jest wykorzystywany jako izba pamięci regionalnej.

Dom Wójta wzniesiono na planie wydłużonego prostokąta,  jego wnętrze dzieli się na pięć sal nakrytych częściowo zachowanymi sklepieniami. Dwa pomieszczenia w części północnej (stanowiące dawniej mieszkanie prywatne) przykrywa sklepienie kolebkowo – krzyżowe. Izba południowa, biegnąca przez całą szerokość budynku jest wizytówką tego miejsca, przykryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, o pięknej stiukowej dekoracji żeber oraz rozet. Znajduje się również okienko w oryginalnym renesansowym obramieniu.

Wnętrze Domu Ariańskiego można oglądać nieodpłatnie w godzinach 10.00-16.00. W poszczególnych izbach prezentowane są ekspozycje dotyczące dziejów Rakowa.