BYLIŚMY W TYLE, IDZIEMY DO PRZODU

 

Zaspokajanie zbioro­wych potrzeb wspólnoty należy do zadań wła­snych gminy. Jednymi z najbardziej odczuwalnych przez lokalną społeczność są sprawy z zakresu wodociągów i zaopatrzenia w wodę, a także kanalizacji oraz usuwania i oczysz­czania ścieków komunalnych. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ście­ków są bowiem podstawowymi usługami zapewniającymi odpo­wiedni poziom życia oraz warunki sanitarne ludności. Nie dziwią więc coraz większe wymagania społeczne w tej kwestii.

Tymczasem ustawowe za­pewnienie zdolności posiada­nych urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i nie­zawodny, w wymaganej ilości i o należytej jakości, a także – w przypadku dostarczania wody – pod odpowiednim ciśnieniem, nie należy do zadań prostych – nawet w warunkach idealnej kondycji materiałowej i finansowej zarządcy. A zważyć należy, że obecny system zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbioro­wego odprowadzania ścieków w Mieście i Gminie Bodzentyn wymaganego bezpieczeństwa dostaw wody i oczyszczania ścieków nie zapewnia. Posiada on wiele braków jakościowych i ilościowych, a jego odbudowa, przebudowa i rozbudowa po­trwa latami i będzie kosztowna. Marnym pocieszeniem jest fakt, że w kwestii problemów wodo­ciągowo-kanalizacyjnych nie jest to w skali kraju sytuacja od­osobniona.

W końcu 2016 roku zadania w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków Gmi­na Bodzentyn powierzyła spe­cjalnie do tego celu utworzonej jednostce – Przedsiębiorstwu Usług Komunalnych Sp. z o.o., która od początku 2017 r. zma­ga się z ww. problemami, co i rusz potykając się o „schody” wykonawczo-eksploatacyjne.

Czym zatem dysponu­jemy?

Przede wszystkim eksplo­atujemy 3 ujęcia wody ze Sta­cjami Uzdatniania Wody: Opa­towska wybudowaną w latach 1986/1987, Suchedniowska z lat 1966/1967 i ujęcie Wzdół z roku 1992. Na dwóch pierwszych uję­ciach woda wymaga uzdatniania w zakresie manganu i żelaza, na trzecim – w zakresie redukcji jonów ołowiu. Wszystkie ujęcia i SUWy zakwalifikowane zosta­ły do gruntownej modernizacji i przebudowy. Od ujęć ciągnie się 160 km wodociągów – z cze­go większość powstała w latach 90-tych, kiedy to wybudowa­no 125 km sieci z PVC. Żadne ujęcie nie dysponowało dotąd studnią rezerwową, a sieć wo­dociągowa jest wysoce awaryjna (0,42 awarii na 1 km w 2018 r., podobnie w 2019 r.). Dodatko­wo na terenie Miasta Bodzentyn istnieje ok. 2 km sieci
z azbestu, który należy w najbliższym cza­sie unieszkodliwić.

Ponadto dysponujemy trze­ma oczyszczalniami ścieków: w Bodzentynie z roku 1994 i w Woli Szczygiełkowej z roku 2012, obsługujących Aglomera­cję Bodzentyn, na terenie której istnieje 49,9 km kanalizacji sa­nitarnej oraz w Świętej Katarzy­nie z roku 1998, obsługującej Aglomerację Święta Katarzyna z 38,4 km kanalizacji sanitar­nej, z czego ok. 8 km z Gminy Górno. Systemy zbiorczego oczyszczania ścieków wyma­gają gruntownej modernizacji, przebudowy i rozbudowy.

Wartość księgowa netto ma­jątku, który obecnie posiada Spółka to kwota – 11,7 mln zł.
W perspektywie likwidacji ma­jątku zużytego, który jeszcze nie został zamortyzowany, jego wartość ekonomiczna będzie o wiele niższa.

Co więc robimy, aby zadośćuczynić wyma­ganiom prawa i lokalnej społeczności?

Przede wszystkim budujemy i modernizujemy!

Już w 2019 roku oddana zo­stała do użytkowania zmoderni­zowana oczyszczalnia ścieków w Świętej Katarzynie. Na bieżąco inwestycje (w tym finansowane ze środków Unii Europejskiej) warte blisko 95 mln zł (brutto), realizuje ww. Przedsiębiorstwo Usług Komu­nalnych Bodzentyn Sp. z o.o., odzyskując zapłacony VAT od projektów w docelowej wyso­kości ok. 17 mln zł (czego nie mogłaby zrobić Gmina). Osta­teczna wartość budowanego przez Spółkę majątku kilkakrot­nie przewyższa ten zastany – to kwota blisko 80 mln zł!

Kluczowym realizowanym przez Spółkę przedsięwzięciem jest projekt pn. „Uporządkowa­nie gospodarki wodno-ścieko­wej w Aglomeracji Bodzentyn” finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Progra­mu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Największym zadaniem w projekcie jest realizowana przez Wykonawcę – Inżynierię Rzeszów S.A. – budowa kanali­zacji sanitarnej w 16 miejscowo­ściach: Dąbrowa Górna, Śniad­ka Pierwsza, Śniadka Druga, Śniadka Trzecia, Sieradowice Pierwsze, Sieradowice Drugie, Leśna – Stara Wieś, Podkona­rze, Kamienna Góra, Parcelan­ci, Wzdół Kolonia, Wiącka, Stara Wieś, Wzdół Rządowy, Hucisko, Psary – Podłazy. Łącznie to ok. 55 km kanalizacji i około 20 km przyłączy, w tym 26 pompowni sieciowych. Przyłącza finanso­wane są z niskooprocentowa­nej pożyczki uzyskanej w Wo­jewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wod­nej w Kielcach (2% z możli­wym częściowym umorzeniem). Łączna wartość zadania brutto to 42 mln zł, w tym wartość przy­łączy – 4,5 mln zł brutto. Jesz­cze w tym roku (2020) miesz­kańcy miejscowości Dąbrowa Górna, Śniadek i Sieradowic zostaną podłączeni do syste­mu. W pozostałych miejscowo­ściach w bieżącym roku roboty powinny zostać rozpoczęte.

Drugim niezwykle istotnym zadaniem w ww. projekcie w kontekście majątku zastane­go jest „Rozbudowa i moderni­zacja istniejącej oczyszczalni ścieków w Bodzentynie”. War­tość brutto kontraktu to 25,6 mln zł. Oczyszczalnia jest zaprojek­towana na przyjęcie wszystkich ścieków w Aglomeracji Bodzen­tyn, w tym ze wszystkich zbior­ników bezodpływowych (tzw. szamb, które zgodnie z przepi­sami muszą być opróżniane na bieżąco i powinny być kontrolo­wane przez Gminę).

Nowa oczyszczalnia ścieków w Bodzentynie będzie służyć mieszkańcom całej gminy za­równo tym, którzy są przyłącze­ni, ale również tym mieszkań­com miejscowości, którzy będą przyłączeni w przyszłości t.j. Podgórza, Sieradowic Parce­li, Dąbrowy Dolnej, Siekierna, Podmielowca, Kamionki, Śniadki Parcele, Orzechówki, Podlesia.

Kolejne dwie umowy w projekcie dotyczą:

• rozbudowy i modernizacji stacji uzdatniania wody na uję­ciu wody w miejscowości Wzdół (wartość brutto umowy – 4,5 mln zł),
• rozbudowy i moderniza­cji stacji uzdatniania wody na ujęciu wody w Bodzentynie ul. Opatowska (za 3,5 mln zł brutto).

Warto wspomnieć, że moder­nizacja SUWu we Wzdole, na którym to ujęciu wymagana jest znaczna redukcja jonów ołowiu, jest zadaniem wyjątkowo trud­nym realizacyjnie. Ze względu na nieskuteczność pierwotnie zaprojektowanych rozwiązań, zaistniała konieczność ich przeprojektowania i wprowadzenia rozwiązań technologicznych unikalnych w skali Europy (technologia koagulacji – jedyna sku­teczna na tym ujęciu pod kątem redukcji jonów ołowiu do pozio­mu ok. 3,0 μg/l, sprawdzona programem pilotażowym).

W ramach projektu POIiŚ Spółka realizuje jeszcze inne zadania:

• budowa nowych i wymiana istniejących odcinków sieci wo­dociągowej – głównie na terenie miasta oraz kanalizacji w ul. Kie­leckiej (wartość brutto zadania to 7,8 mln zł); w ramach tej umowy wykonano już odcinek wodocią­gu Hucisko – Psary-Podłazy;
• montaż zaworów reduku­jących ciśnienie (w studniach betonowych) na istniejącej sieci wodociągowej (o wartości brutto 0,5 mln zł),
• montaż nowych hydrantów przeciwpożarowych na sieci ist­niejącej (koszt – 1 mln zł brutto),
• stworzenie komputerowego systemu informacji geodezyjnej, służącego do zbierania, prze­chowywania i przetwarzania da­nych (GIS) (za 0,7 mln zł brutto).

Zadania o mniejszej warto­ści finansowej, lecz nie mniej­szym znaczeniu dla ludności i środowiska, realizowane są ze środków przekazanych Spółce przez Gminę oraz pozyskanych w formie niskooprocentowanych pożyczek z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach (2-2,5 % z możliwością częściowego umorzenia). Są to m.in.:

• wykonanie wraz z podłą­czeniem studni awaryjnych na wszystkich ujęciach, których – jak już wcześniej wspomniano – dotąd nie było nigdzie (łączny koszt brutto wszystkich studni to ponad 0,9 mln zł). Przed­siębiorstwo w bieżącym roku zakończyło realizację tych za­dań, w przypadku ujęcia Suche­dniowska dodatkowo nastąpiło zmodernizowanie starej studni, zapewniające dostawę wody bez zaciągania mułu i piasku, co miało miejsce wcześniej przy zwiększonych rozbiorach,
• modernizacja przepompow­ni wody na Celinach (łączny koszt brutto 140 tys. zł) – I etap zapewnia dostawę wody do do­mów położonych najwyżej na Podgórzu i Celinach (dotych­czas część domów nie miała wody przy zwiększonych roz­biorach),
• cyfryzacja odczytu stanu liczników w Gminie, czyli wymia­na „starych”, nieposiadających legalizacji wodomierzy na radio­we (kwota brutto inwestycji to prawie 1 mln zł); zgodnie z pra­wem wodomierze powinny być legalizowane co 5 lat – niestety w Gminie nigdy nie było pienię­dzy na ich wymianę.

Czy na tym kończymy? Zdecydowanie nie!

Rozpoczęta już została budo­wa wodociągu w ul. Spacerowej w Świętej Katarzynie, dla której to inwestycji Spółka wykonała doku­mentację projektową, a Gmina za­bezpieczyła w budżecie na 2020 rok środki finansowe w wysokości 49 tys. zł na materiały i usługi obce (jak np. przewierty pod drogą) dla realizacji części tego zadania.

Jeszcze w tym roku (2020) Spółka planuje rozpocząć bu­dowę kolejnych odcinków ka­nalizacji
w miejscowościach: Psary Stara Wieś i Psary Kąty oraz odcinka sieci wodociągowej w Leśnej Starej Wsi. W budżecie Gminy na 2020 rok na zakup materiałów do realizacji tych in­westycji zabezpieczono łącznie 71,7 tys. zł. Warto zaznaczyć, że dla obniżenia kosztów inwesty­cyjnych Spółka – w uzgodnieniu z Burmistrzem Miasta i Gminy Bodzentyn – przyjęła politykę re­alizacji inwestycji własnymi siła­mi, udostępniając zasoby ludzkie i sprzęt, jakim dysponuje.

Ale to nie wszystko. PUK Bo­dzentyn Sp. z o.o. już wykonał projekty i posiada komplet stosownych dokumentów do budowy 3 fragmentów kanalizacji sanitarnej w Psarach Kątach,
w Woli Szczy­giełkowej oraz w ul. Opatowskiej w Bodzentynie, które uzupełnią sieć istniejącą. Spółka posiada też dokumentację projektową na wykonanie fragmentu sieci wo­dociągowej
w ul. Świętokrzyskiej w Świętej Katarzynie.

Ponadto w trakcie projekto­wania jest kanalizacja sanitarna w Św. Katarzynie obejmująca uli­ce: Spacerową, Grabową, Jodło­wą, Widokową i Wzorki oraz we Wzdole-Parcelach, a także wodo­ciąg w ul. Wrzosowej w Wilkowie.

Co robimy oprócz budowy i modernizacji obiektów?

– Otóż naprawiamy! I nie mó­wimy tu o prostych naprawach bieżących, wynikających ze zwykłego użytkowania. Niestety stan infrastruktury wodno-kana­lizacyjnej w Gminie jest tak zły, że ta „naprawa” często polega na budowie, wymianie lub grun­townej przebudowie obiektów. Takiego działania wymagają nawet inwestycje realizowane w ostatnim dziesięcioleciu, jak:

• zbyt płytko posadowiona i wymagająca wymiany niesz­czelnych rur i studzienek kanali­zacja sanitarna w Wilkowie, wy­budowana przez Związek Gmin Gór Świętokrzyskich w 2010 roku,
• wymagająca przebudo­wy / rozbudowy lub likwidacji z przekierowaniem ścieków do oczyszczalni w Bodzentynie oczyszczalnia ścieków w Woli Szczygiełkowej, oddana do eks­ploatacji w 2012 roku.

W przypadku tej ostatniej podjęte, dzięki zabezpieczo­nym w budżecie Gminy środ­kom, „doraźne” działania inwestycyjne w postaci zakupu i zamontowania sita spiralnego do ścieków o dużej zawartości zawiesin, będą kosztowały ok. 50 tys. zł. Kosztów dalszych poczynań jeszcze w pełni nie oszacowano.

Dopełnieniem napraw inwe­stycyjnych są „naprawy” orga­nizacyjno-prawne – jak m.in. konieczność uregulowania dys­ponowania gruntami pod „stare” pompownie wraz z drogami do­jazdowymi do nich.

A gdybyśmy tego nie zrobili? Wówczas nie pozbylibyśmy się awarii źle wykonanych wodo­ciągów, po których do domów dopływa brudna woda, a zrzuty ścieków do oczyszczalni w Bo­dzentynie
i w Świętej Katarzynie nadal okresowo przekraczałyby dopuszczalne poziomy wielo­krotnie. Sanepid zamknąłby ujęcia wody z przekroczeniami norm (manganu, żelaza, oło­wiu), a Gmina zapłaciłaby kary finansowe za nieprzestrzeganie przepisów ochrony środowiska w zakresie ilości
i jakości odpro­wadzanych ścieków.

O tym, czy możliwe będzie odstąpienie od już nałożonej przez Wojewódzki Inspekto­rat Ochrony Środowiska kary pieniężnej w związku z niepra­widłowo funkcjonującą oczysz­czalnią ścieków
w Św. Katarzy­nie (przed 2019 r.), zadecyduje WIOŚ po analizie kompletu 12 pomiarów jakości
i ilości ście­ków odprowadzanych, ze zmo­dernizowanej oczyszczalni po roku od dnia zakończenia roz­ruchu. Termin na rozliczenie – zmniejszenie administracyjnej kary to 31 października 2020 r.
W przypadku oczyszczalni ście­ków w Bodzentynie realizacja zakresu prac modernizacyjnych, która ma zapewnić usunięcie przyczyn wymierzonej kary, trwa. WIOŚ określił termin na powyższe do dnia 1 marca 2022 roku.

Niestety plony błędów z prze­szłości: niedbałości czy niedo­chowania należytej staranności na etapie przygotowania inwe­stycji, fatalnego wykonawstwa, braku konserwacji, bieżących remontów
i napraw, zbieramy do tej pory. Dlatego w podejmo­wanych realizacjach pilnujemy, aby ich wykonanie następowało zgodnie z wszelkimi wymogami prawa budowlanego oraz ochro­ny środowiska, a także fachowy­mi instrukcjami doświadczonych inżynierów.

Naprawa istniejącego mająt­ku oraz jego rozbudowa i mo­dernizacja nie jest kaprysem Spółki czy też ambicją inwe­stycyjną władz Gminy. Jest to obowiązek nałożony przepisami prawa obowiązującego w Pol­sce i w Unii Europejskiej. Za jego nieprzestrzeganie grożą Gminie kary finansowe, które – w razie ich nałożenia przez wła­ściwe organy – w konsekwencji dotkną przecież mieszkańców Gminy. Dlatego musimy zadbać o jak najlepszą jakość użytko­wanych obiektów.

Zaznaczyć trzeba, że reali­zowane obecnie inwestycje nie rozwiążą wszystkich problemów
w Gminie. Przed nami kolejne zadania, a więc i koszty. Wszy­scy mamy świadomość lub powinnyśmy ją mieć, że za inwe­stycje trzeba zapłacić: najpierw w fazie budowy, a potem w fazie eksploatacji. To, co mogliśmy otrzymać z Unii Europejskiej w ramach PO IiŚ dla Aglome­racji Bodzentyn w formie dotacji (44 mln zł), już otrzymaliśmy. Resztę wydatków musimy po­kryć
z uzyskanych pożyczek, które trzeba spłacić. Przekłada się to wprost na taryfy za wodę i ścieki, ale to przecież nasze wspólne lokalne dobro, na któ­rym wszystkim nam zależy.

Przedsiębiorstwo Usług
Komunalnych w Bodzentynie